Üniversite ve Araştırma Kütüphanecileri Derneği, bilgi ve belge yönetimi alanında yapılan araştırma, çalışma ve gelişmeleri izlemek, bu alanda verilen hizmetlerin niteliğinin çağdaş boyutlarda geliştirilmesine yardımcı olmak, bu alandaki sorunları irdeleyerek çözüm önerileri geliştirmek, bu alanda çalışan bireylerin mesleki gelişimlerine katkı sağlamak ve Türkiye’nin toplumsal ve kültürel gelişimini desteklemek amacıyla özellikle üniversite ve araştırma kütüphaneleri, dokümantasyon ve enformasyon merkezleri ve özel kütüphanelere yönelik olarak 14 Kurucu üyenin hazırlamış olduğu tüzük ve resmi başvurular sonucu 9 Ağustos 1991 tarihinde 06 39 009 dernek numarası ile Ankara’da kurulmuştur. Kısa adı “ÜNAK” olarak belirlenmiş ve tescil edilmiştir.

27 Eylül 1992’de ilk genel kurulu gerçekleştirilen Derneğin kuruluş aşamasında 13 kurucu üye arasından belirlenen 7 kişi, Başkan, Başkan Yardımcısı, Sayman ve Üye gibi görevlerle ilk Geçici Yönetim Kurulunu oluşturmuştur.

Derneğin Kurucu Üyeleri arasında; H. Ayla Anadolu, O. Tekin Aybaş, İrfan Çakın, Filiz Çermen, Aynur Ertunç, Oya Fişekçi, Adile Günden, Sekine Karakaş, A. Başak Kayıran, Rezan Koçkar, Sezen Tan, Nilüfer Tuncer ve Filiz Yücel yer almıştır.

Dernek kuruluşundan bu yana;

• bilgi merkezlerinde çalışan personelin mesleki gelişmelerini sağlamak üzere konferans, seminer, panel, sempozyum gibi eğitime, işbirliğine yönelik etkinlikler düzenlemek,
• mesleki alanlarda özellikle yeni gelişmelere yönelik özgün ve çeviri kitap, dergi, bülten vb. her türlü yayınları hazırlamak ve yayınlamak,
• mesleki alanlarda ve gerekli konularda özgün araştırmayı özendirmek ve desteklemek,
• mesleki dayanışmayı sağlamak, desteklemek, sorunların çözümüne katkıda bulunmak ve gerekli konularda danışmanlık ve hakemlik yapmak,
• mesleki konularda gereksinim duyan kuruluşlar için projeler kabul etmek ve yürütmek,
• benzer kuruluşlarla işbirliği yapmak,
• mesleki konularda ortaya çıkan bilgi ve iletişim teknolojileri ile ilgili gereksinimleri gidermeye yönelik çözümler üretmek,
• sosyal etkinlikler düzenlemek,
• amaçlarını yerine getirebilmek için gayrimenkul almak, satmak, kiralamak ve kiraya vermek

için çeşitli hizmetler üretmiş ve etkinlikler gerçekleştirmiştir.

Kuruluşundan bu yana gerçekleştirdiği bilimsel etkinlikler, yayınlanladığı raporlar ve çalışmalarla ÜNAK, Türkiye’de kütüphanecilik ve bilgibilim alanındaki gelişme ve sorunların geniş kitlelere duyurulmasında önemli bir rol ve görev üstlenmiştir.

Nisan 2000 tarihinde, kuruluşundan bu yana hedeflediği, “Bilgi Dünyası” adlı bilimsel hakemli dergi ÜNAK’ın resmi yayın organı olarak yayın hayatına başlamıştır. Bunun yanı sıra ÜNAK; Haziran 1997’de yayınladığı ÜNAK Haber Bülteni ve 2001 yılında oluşturduğu ÜNAK-List isimli tartışma listesi aracılığıyla mesleğimize yönelik çeşitli iletişim platformları geliştirerek mesleki iletişimin etkinliğinin artırılmasına katkı sağlamıştır.

Derneğin günümüzde 700’den fazla üyesi bulunmaktadır ve aktif olarak çalışmaktadır.